Công tác phòng cháy, chữa cháy đối với nhà ở kết hợp sản xuất kinh doanh.

     Thực tế diện tích các cửa hàng kinh doanh kết hợp nhà ở không lớn, thường tận dụng tối đa diện tích sàn và không gian trong nhà để chứa hàng hóa; các mặt hàng được bày tràn lan dưới sàn nhà, chiếm lối đi lại, thậm chí cầu thang lên xuống cũng được tận dụng để hàng hóa. Nhiều hộ kinh doanh bố trí nơi thờ cúng chưa hợp lý, bàn thờ làm bằng vật liệu dễ cháy. Nguy hiểm hơn, hàng hóa còn để cạnh bếp nấu ăn đây chính là những nguy cơ xảy ra cháy, nổ. Hơn nữa, hệ thống dây dẫn điện trong những khu vực kinh doanh, sản xuất, kết hợp nơi ở hầu hết không đủ điều kiện phụ tải, lắp đặt đấu nối không đúng kỹ thuật, không có sự bảo trì, cải tạo hệ thống điện đã xuống cấp và để các chất dễ cháy như quần áo, giấy, vải, bao bì… gần ổ cắm điện.

     Đặc điểm chủ yếu của loại hình nhà ở kết hợp kinh doanh là xây dựng tự do, không theo quy hoạch, phân bổ ở các khu vực nội thị, xung quanh các chợ, tuyến đường phố và chủ yếu kinh doanh các loại vật liệu dễ cháy như quần áo, giày dép, vải, chăn màn, tạp hóa... Nhà xây dựng hình ống liền kề, không có lối thoát nạn dự phòng, không có giải pháp chống tụ khói. Khi xảy ra cháy đối với nhà ở kết hợp kinh doanh, một trong những vấn đề khó khăn nhất là không có hệ thống thoát khói, việc tiếp cận hiện trường để tổ chức cứu người cũng gặp nhiều trở ngại. Các phương tiện chữa cháy cũng gặp cản trở vì giao thông chật hẹp, kết cấu hầu hết là nhà liền nhau nên việc phá dỡ công trình gặp nhiều khó khăn, nguồn nước chữa cháy tại khu vực chưa đáp ứng được nhu cầu.

     Thực tế trên địa bàn tỉnh Bình Định, từ năm 2018 đến nay, đã xảy ra rất nhiều vụ cháy tại các hộ gia đình kết hợp sản xuất, kinh doanh, một số vụ cháy điển hình phải kể đến như vụ cháy xảy ra ngày 29/3/2018 tại cửa hàng kinh doanh phụ tùng xe cơ giới của ông P.Đ.T tại thị trấn Tam Quan, huyện Hoài Nhơn (nay là phường Tam Quan, thị xã Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định), đám cháy còn cháy lan sang phòng chứa thiết bị viễn thông thuộc Bưu điện Tam Quan. Tổng thiệt hại của vụ cháy lên đến 05 tỷ đồng. Đặc biệt, trong năm 2020 có 01 vụ cháy tuy thiệt hại về tài sản không lớn nhưng đã lấy đi sinh mạng của một thành viên trong gia đình, đó là vụ cháy tại nhà ông N.V.V (tại thôn An Quang Tây, xã Cát Khánh, huyện Phù Cát) ngày 08/02/2020. Vụ cháy xảy ra do sự cố hệ thống điện sinh hoạt, tuy nhiên tại thời điểm xảy ra sự cố, trong nhà có tích trữ 01 can xăng 30lít đặt ngay bên cạnh ổ cắm điện, lượng nhiên liệu trong can xăng bắt cháy. Trong thời gian rất ngắn, đám cháy sinh ra một lượng khói, khí độc khổng lồ, bao trùm toàn bộ không gian của căn nhà. Hậu quả làm cháu N.T.T.V, sinh năm 2015 (là con gái ông V.) bị ngạt khí và chết trên đường đi cấp cứu, bản thân ông N.V.V cũng bị bỏng trong quá trình chữa cháy.

     Qua điều tra về các vụ cháy nổ ở khu dân cư, cơ quan Cảnh sát PCCC và CNCH nhận thấy, có ba nhóm nguyên nhân chính gây ra cháy, nổ tại các hộ gia đình kết hợp cơ sở sản xuất, kinh doanh, đó là: ý thức chấp hành về quy định an toàn PCCC của chủ gia đình, chủ cơ sở kinh doanh còn hạn chế; người dân còn xem nhẹ công tác an toàn cho chính bản thân và gia đình; do vi phạm các quy định an toàn trong việc sử dụng điện, sử dụng các thiết bị điện kém chất lượng.

     Trước đây, khó khăn trong công tác PCCC đối với loại hình nhà ở kết hợp kinh doanh là do chưa đưa ra được quy định điều chỉnh đối với các đối tượng nhà ở hộ gia đình, nhà ở kết hợp kinh doanh, chưa bắt buộc áp dụng thực hiện. Trách nhiệm quản lý nhà nước về PCCC đối với các nhà ở hộ gia đình, nhà ở kết hợp kinh doanh, thuộc về UBND các cấp. Đến nay, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 136/2020/NĐ-CP ngày 24/11/2020 thay thế cho Nghị định số 79/2014/NĐ-CP, ngày 31/7/2014 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Phòng cháy và chữa cháy và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng cháy và chữa cháy. Trong đó, quy định rõ điều kiện an toàn phòng cháy và chữa cháy đối với hộ gia đình sinh sống kết hợp với sản xuất, kinh doanh phải đảm bảo các điều kiện sau và được chủ hộ gia đình tổ chức thực hiện và duy trì thực hiện trong suốt quá trình hoạt động:

     1. Nhà ở phải bố trí hệ thống điện, bếp đun nấu, nơi thờ cúng đảm bảo an toàn; các chất dễ cháy, nổ phải để xa nguồn lửa, nguồn nhiệt; chuẩn bị các điều kiện, phương tiện để sẵn sàng chữa cháy.

     2. Phải có niêm yết đủ nội quy về phòng cháy và chữa cháy, về sử dụng điện, sử dụng lửa và các chất dễ cháy, nổ phù hợp với quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật về phòng cháy và chữa cháy hoặc theo quy định của Bộ Công an.

    3. Có giải pháp thoát nạn, ngăn cháy lan, ngăn khói giữa khu vực sinh sống với khu vực sản xuất, kinh doanh. Trang bị và lắp đặt các đèn chiếu sáng sự cố, đèn chỉ dẫn thoát nạn trên lối đi thoát nạn để đảm bảo khả năng định hướng trong môi trường thiếu ánh sáng, thiếu tầm nhìn của đám cháy.

     4. Đối với hộ gia đình sinh sống kết hợp với sản xuất, kinh doanh đã được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp phải đảm bảo điều kiện an toàn phòng cháy và chữa cháy như đối với một cơ sở theo quy định tại Điều 5 Nghị định số 136/2020/NĐ-CP ngày 24/11/2020 của Chính phủ.

     5. Chủ hộ gia đình phải làm nhiệm vụ phòng cháy và chữa cháy, phải được huấn luyện, bồi dưỡng nghiệp vụ phòng cháy và chữa cháy theo quy định.

     6. Trang bị đủ các loại bình chữa cháy xách tay, phương tiện cứu người phù hợp với đặc điểm hoạt động và tính chất kinh doanh của từng gia đình; thường xuyên kiểm tra hệ thống điện; hàng hóa, vật tư phải sắp xếp, bố trí gọn gàng, bảo quản và sử dụng theo đúng quy định an toàn về PCCC.